Een welgemeend compliment voor Paul en zijn team van Flexibility Limburg om vanuit visie op leiderschap aandacht te schenken aan persoonlijke verhalen ( in dit geval die van mij). Zodoende nieuwe inzichten en betekenis te geven aan wat onze hedendaagse economie, de maatschappij en bovenalles de mens achter de medewerker nodig heeft : alles is gezondheid 🍀
Loek Vaessen: “VANUIT MIJN EIGEN LEVENSGESCHIEDENIS HEB IK EEN MISSIE MEEGENOMEN.”
Hij heeft een belangrijke vinger in de pap bij de realisatie van een positief gezond Limburg. Loek Vaessen is een man die er zijn missie van maakt om mensen energiek in het leven te helpen staan en er zelf de leiding in te nemen. Dat doet hij onder meer als coördinator ‘Limburg Positief Gezond’, als founding partner bij Stichting Netwerk Vitaal en als ondernemer van zijn eigen bedrijf, ‘Get Innergized’.
Paul Bergs praat met Loek over groei, ambitie, vitaliteit, leiderschap en vooral positieve gezondheid.
Paul: Wat kun je over jezelf vertellen?
Loek: “Ik ben iemand met een open blik, brede interesses en een ‘grow mindset’ waardoor ik een uitgebreid portfolio heb opgebouwd. Ik kom uit een ondernemersfamilie waar ik op zeer jonge leeftijd veel verantwoordelijkheden droeg en regelmatig stevige confrontaties meemaakte.
Doordat mijn broer zeer moeilijk opvoedbaar en later schizofreen bleek, kwam ik met de geestelijke gezondheidzorg in aanraking. Dit had een grote impact op mij en het hele gezin. Het was voor mij ook een leerzame periode. Ik leerde over de maakbaarheid van dingen en het niet te snel oordelen. Ik leerde lichaamstaal herkennen, veerkracht ontwikkelen en verantwoording laten liggen waar die hoort zonder het te compenseren. Ik ben ervan overtuigd dat dit mij gevormd heeft tot de persoon die ik nu ben. Vanuit mijn eigen levensgeschiedenis heb ik een missie meegenomen.”
Paul: “Heb je het niet ontzettend druk met alles wat je oppakt?
Loek: “Ik heb het niet druk omdat ik doe wat ik leuk vind. Het zijn keuzes waar ik energie van krijg. Ik gun mensen gezonde keuzes. Druk kan negatief zijn als je je talenten niet kunt inzetten, uit balans bent of langdurig werkzaamheden doet vanuit aangepast gedrag. Dan ervaar je druk. Er wordt gekozen voor negatieve zekerheid. Ik maak het mijn persoonlijke missie om mensen te helpen bij het maken van gezonde keuzes.
Ik vind het altijd sneu als mensen klagen over hun werk of beginnen af te tellen naar hun pensioen vanaf hun 50ste. Dat kan toch niet de bedoeling van het leven zijn? Dan denk ik; raap al je moed bij elkaar en stop met het werk dat niet meer bij je past. Ik spreek nooit iemand die dit deed en er achteraf spijt van had. Spijt krijg je van dingen die je had willen doen maar niet durfde te doen. ‘Great things happen out of our comfort zone, zeg ik vaker.”
‘Happy people make better business’
Paul: Hoe ziet volgens jou de ideale wereld eruit?
Loek: “Er bestaat nog altijd het oude denken maar daar tegenover zie ik nieuwe bedrijfsculturen ontstaan die zich snel aanpassen aan dit transformatie tijdperk. Hierdoor ontstaan aantrekkelijke werkgevers voor medewerkers die waarde hechten aan een organisatiecultuur die ‘het’ goede doen en mogelijk maken. Het draait immers om de medewerkers.
Het werkgeluk van de medewerker draagt vanzelf bij aan een betere service naar en het contact met de klant. Zinvol werk en het goede doen. Die context is belangrijk. Geef je medewerkers vertrouwen, autonomie binnen duidelijke kaders en erkenning. “Happy people make better business”.
Toch blijven nog veel mensen in de basis van de Maslow piramide steken. Ze zoeken de veiligheid op en privé blijft privé. Tóch moeten we ophouden met die stereotypering. Je hebt theoretisch en praktisch opgeleide mensen. Beide hebben we ze hard nodig.
De belangrijkste vraag is hoe je het vlammetje in ieder mens optimaal aanwakkert.
We hebben competenties als kennis, kunde, opleiding enzovoort. Daarnaast bestaan passie, ambitie en de broodnodige zuurstof. Drie elementen die het vlammetje aanwakkeren.
Zuurstof is leiderschap en cultuur. Competenties zeggen veel over wat je in het verleden hebt gedaan maar hoe bestendig is dat? Ambitie is belangrijker dan competenties.”
Paul: Hoe krijg je de mensen mee die in het oude denkpatroon zitten van; als ik m’n hypotheek kan betalen, m’n vakanties heb en de kinderen naar school kunnen, is het voor mij prima zo?
Loek: “In mijn 25 jaar ervaring in duurzame inzetbaarheid, is me opgevallen dat in ieder bedrijf zo’n 20% van de mensen zich niet geboeid noch gebonden voelt. Het is de zogenaamde kurk van de organisatie. Daarboven heb je een potentiële groep waarin beweging mogelijk is en daarboven staat de groep van de ‘early adaptors.’ Je wilt de 60-70% van de zogenaamde middenmoot bereiken.
Uit recent onderzoek naar de werkgeversinvloed op het nemen van eigen regie op vitaliteit, blijkt dat het aanbod van interventies alléén, geen directe invloed heeft op duurzame inzetbaarheid. Laat dit nu 90% van de inspanningen zijn die werkgevers faciliteren. Dat is interessant, want we blijven maar aanbieden en motiveren om aan allerlei programma’s mee te doen.
Om een interventie te laten slagen zul je als werkgever moeten vragen naar de behoefte van de medewerkers. Betrek ze er zelf bij, eventueel met gezinsleden. Zo kunnen er geweldige dingen ontstaan zoals, Stoppen met roken, Start to Run, gezonde BBQ workshops etc.”
‘Verander de structuur, rituelen en routines, dan verandert het gedrag makkelijker mee’
Paul: Hoe bereik je die middenmoot?
Loek: “Het begint bij leiderschap. Als je in de zogenaamde rat race blijft zitten zul je blijven doen wat je deed. Je gaat eerst bij jezelf te rade. Wat voor soort leider ben ik? Wie ben ik eigenlijk? Je wilt inspireren en dat betekent dat je eerst stil moet staan om te reflecteren. Je zorgt er ook voor dat je faciliteert in een goede werkplek.
Uiteindelijk zoek je de verbinding met elkaar. Gedragsverandering is vaak moeilijker te realiseren. Mensen zijn lui aangelegd en willen helemaal niet uit hun comfort zone. Het is een grote uitdaging om mensen intrinsiek te laten veranderen. Een buddy kan daarbij helpen. Het zijn vaak de kleine dingen die het doen. Het maakt me gelukkig als ik weet dat medewerkers van een kantoor tijdens de middag wandelen of zelfs een power nap houden.
Wat ook goed werkt, is verandering van je omgeving. Verander de structuur, rituelen en routines, dan verandert het gedrag makkelijker mee. Richt bijvoorbeeld de looproute zodanig in dat mensen elkaar treffen. Zorg voor een koffiehoekje en een aanbod van gezonde voeding. Stimuleer dat door het voordelig aan te bieden als er een bedrijfskantine is. Honoreer de wens om bijvoorbeeld een tafeltennistafel in de hal te plaatsen en wees blij als je medewerkers de ruimte voelen om te vragen.
Ik ben een omdenker en inspirator. In mijn bevlogenheid zie ik mogelijkheden waar anderen in beperkingen denken. Ik praat niet over verzuimpercentage maar over een gezondheidspercentage. Hoe bevorderen we gezondheid? Ik doe dat continue en probeer anderen ook te laten omdenken.”
Paul: Heb je een extreem voorbeeld van een bedrijf dat in iets bijzonders faciliteerde?
Loek: “Een mooi voorbeeld is een corporate bedrijf dat een hofnar in dienst nam. Deze had toestemming om de CEO en hele raad van bestuur te schofferen op het moment dat het op de werkvloer niet goed voelde. Als er iets niet klopte. Op humoristische wijze doet hij zijn verhaal bij de hogergeplaatste mensen. De functionarissen die denken het beleid uit te maken, accepteren dat ook. Een hofnar werkt daar fantastisch!
‘Groei kan voor mij ook betekenen, dat ik stop met dingen’
Paul: Wat betekent groeien voor jou en jouw onderneming?
Loek: “Groei voor mij is gedeeltelijk gekoppeld aan een stuk voldoening. Dat ik dagelijks iets doe dat voor mij zin heeft en betekenisvol is. Het heeft niet altijd te maken met vermeerdering. Groei kan voor mij ook betekenen, dat ik stop met dingen. Dat geeft ruimte en lichtheid voor balans.
Financiële groei betekent voor mij een bevestiging dat ik waarde creëer voor mijn klant. Dat kan variëren van een inspirerende koers van een organisatie tot een bijdrage aan het bevorderen van vitaliteit en wekgeluk op verschillende niveaus.
Als leider herken je bepaalde patronen die doorbroken kunnen worden en die je samen aangaat. Het is een soort reis die je samen onderneemt.
Paul: Hoe lang kan zo’n reis duren?
Loek: “Op individueel niveau praat je over twee tot drie sessies. Met teams, afhankelijk van historie en complexiteit, ben je een paar sessies langer onderweg.”
‘Het is mijn ambitie om de jeugd weerbaar te krijgen’
Paul: Wat is jouw eigen ambitie?
Loek: “Ik ben ondernemer maar daarnaast ben ik drie dagen in de week als Coördinator in loondienst bij ‘Beweging Limburg Positief Gezond”. Ik werk met dappere bestuurders binnen diverse domeinen, met professionals, ambassadeurs, politici en burgers aan de transformatie van cure/care en preventie naar gezondheidsbevordering. Dit alles geïnitieerd door de Provincie.
Deze beweging is hard nodig aangezien we in Limburg voor grote uitdagingen staan om de zorgkosten beheersbaar te houden. Het gaat om een transformatieproces dat vraagt om collectieve bewustwording en het aanpassen van vastgeroeste systemen.
Het is mijn ambitie om binnen één generatie de jeugd weerbaarder en veerkrachtiger te krijgen. Juist omdat alles tegenwoordig zo snel verandert. Depressie- en burn-out verschijnselen ontstaan door hoge verwachtingen en prestatiedruk op school.
Naast het mentale stuk wil ik wil kinderen op jonge leeftijd een gezonde leefstijl bijbrengen om ook beweging te bevorderen en obesitas te voorkomen of terug te dringen. De impact van het faciliteren van gezonde voeding leidt tegelijk tot meer positiviteit. Zoals de afname van pestgedrag. Ouders wil ik erin meenemen door ze de kinderen te laten vertellen waar producten vandaan komen. Het gaat om bewustwording bijbrengen.
Dit jaar gaan we met een aantal partners en onderwijsinstellingen, een nieuw programma implementeren genaamd ‘kid fit’. Het is bedoeld voor kinderen van 10 tot 14 jaar. Deze kinderen wil ik raken en duidelijk maken dat ze de regie kunnen pakken over hun eigen leven. Ik wil ze bewust maken van hun eigen veerkracht. Dát is mijn vlammetje voor de komende vijf jaar.
Natuurlijk blijf ik daarnaast bedrijven helpen bij amplitie. Dat betekent, duurzame inzetbaarheid van personeel en preventie op ziekteverzuim. We willen minder ziekteverzuim en meer aantrekkelijke werkgevers.”
‘Mensen moeten zich bewust worden van het feit dat ze in staat zijn zelf naar oplossingen te zoeken.’
Paul: Weet jij waardoor het aantal burn-outs in Limburg zo is toegenomen?
Loek: “In 2017 deed de Universiteit Maastricht, onder leiding van bijzonder hoogleraar Maria Jansen, een onderzoek naar deze toename, die vooral in Limburg gaande is. De titel was; ‘Waarom is Limburg de minst gezonde provincie in Nederland?’
Uit dat onderzoek kwamen drie belangrijke conclusies, namelijk:
1. Dat de oude invloed van de kerk nog altijd aanwezig is. Wat meneer pastoor zegt is de waarheid, wat de dokter zegt ook. De Limburger is nog erg gezag gevoelig.
2. De nog altijd voelbare gevolgen van het sluiten van de mijnen. Met name onder arbeidsmigranten bestaat er grote armoede.
3. Dit is misschien wel de belangrijkste; In het DNA van de Limburger zit een onbewuste afhankelijkheid van politiek en zorg.
De Limburger heeft alle compensaties destijds van het kabinet Den Uil, zich laten welgevallen waardoor deze afhankelijkheid en bemoeienis van de overheid is ontstaan. Men denkt nog altijd recht te hebben op zorgconsumptie.
Voor dit laatste punt zijn er geen middelen meer beschikbaar. Hier is het bieden van inzicht in het eigen vermogen nóg belangrijker.”
‘Hier in Limburg heerst ook geen feedback cultuur, uit angst om iemand teleur te stellen.’ Paul: als jij het voor het zeggen zou hebben hier in Limburg, wat zou je dan meteen willen aanpakken of veranderen?
Loek: ”Ik zou het vooral iedereen gunnen om eindelijk wakker te worden en te reflecteren. Wie ben je, wat wil je en wat wil je de wereld nalaten? Kortom, zelfbewustzijn creëren en dat al op jonge leeftijd. Stoppen met pamperen en het prestatiesysteem op scholen. Maak gebruik van de unieke talenten en faciliteer ze!
Hier in Limburg heerst ook geen feedback cultuur, uit angst om iemand teleur te stellen of niet aardig gevonden te worden. We zien niet dat je daarmee juist iemand de kans geeft om te groeien. We willen geen offers brengen. De Limburger is wat softer.”
‘Stop met de ratrace, maak een pitstop en laat dat je omgeving zien.’ Paul: waar moeten ondernemers onmiddellijk mee stoppen volgens jou?
Loek: “Stop met de ratrace, maak een pitstop en laat dat je omgeving zien. Neem de tijd en ga innoveren. Dat leidt tot verbetering. Waar wil ik over 20 – 30 jaar staan? Ga dan back casten. Dan ga je kijken naar wat dat betekent over 8 jaar, over 2 jaar. Zo laat je even los en ga je werkelijk naar een ander moment toe.
Succesvolle organisaties zijn door deze transformatie heen gegaan.
‘Eer het conflict, betekent samen op onderzoek uitgaan.’ Paul: wat vindt je van de uitspraak dat iedereen aan de coach zou moeten?
Loek: “Dat is koren op mijn molen. Ik ben zelf een geregistreerde coach. Die zijn er op allerlei gebied zonder het geitenwollen sokken gedoe. Mijn focus gaat uit naar persoonlijk- en vitaal leiderschap. De start van bewustwording en reflectie om er vervolgens voor te gaan. Omdat je het écht wilt. Vol overgave en vanuit je natuur.
Er zijn veel mensen onbewust bekwaam en leiden aan prestatiedrang om meerdere redenen. Totdat deze onder druk komt te staan dat weer kan leiden tot burn-out achtige klachten. We hebben allemaal onze schaduwkanten. Ik ook. Zoek daarvoor het contact met elkaar en schuw het conflict niet. Eer het conflict. In het woordje conflicteren zit immers ook het woord ‘eren’. Dat betekent samen op onderzoek uitgaan. Stel de ‘waarom’ vragen. Iedereen moet zich gehoord en herkend voelen.
Toon leiderschap door knopen door te hakken en duidelijke kaders te bieden. Grijp in en maak een statement. Door te lang te gedogen creëer je meer problemen. Vaak gebeurt dit door gebrek aan de juiste mensen.”
‘Hoe gaaf is het als je werkgever zo naar je kijkt. Jou centraal stelt, jouw ontwikkeling.’
Paul: Wat vind je van de stelling; We hebben geen managementteams meer nodig. Weg ermee.
Loek: “Dat is situatieafhankelijk. Er zijn natuurlijk bedrijven met wat waterhoofden maar ik geloof niet in zelf sturende teams. Ik geloof wél in duidelijke kaders met ruimte voor vertrouwen. Toon medewerkers begrip als het even niet meezit. De meeste mensen deugen uiteindelijk wel.
Jouw eigen waarden hoeven niet altijd te stroken met de waarden van al je medewerkers. Neem ze mee in je verhaal maar laat de mensen ook hun eigen verhaal vertellen.
Er zijn bedrijven die de 80-20 regel goed in de smiezen hebben. Namelijk, voor 80% ben je inzetbaar voor je werk met alle vrijheid en vertrouwen die erbij horen, en 20% gaat naar persoonlijke ontwikkeling. Het maakt dan niet uit wat je doet. Of je een boswandeling maakt eens per week, een opleiding volgt of onder begeleiding bent van en coach. Ook daar hoef geen verantwoording over af te leggen. Gewoon op basis van vertrouwen.
Hoe gaaf is het als je werkgever zo naar je kijkt. Jou centraal stelt, jouw ontwikkeling. Dat maakt het verschil!”